Χώρα των Ρως και μεσαιωνική Ευρώπη: εμφάνιση των κρατών

      

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 1150 χρόνων από την εμφάνιση της ρωσικής κρατικότητας, διοργανώθηκε στη Μόσχα (29 Οκτωβρίου-2 Νοεμβρίου) ειδική Διεθνής Διάσκεψη Ιστορικών με θέμα:«Αρχαία χώρα των Ρως και μεσαιωνική Ευρώπη: εμφάνιση των κρατών».

Ακούστηκαν πολλές και διάφορες εκθέσεις, π.χ. του Τόμας Λίντγκβιστ (Thomas Lindkvist) - για την πολιτική και οικονομική δομή τους σουηδικού κράτους του πρώιμου Μεσαίωνα και του Ντάγκφιν Σκρε (Dagfinn Skre) - με θέμα «Το Βασίλειο των Νορμανδών στον ΙX –XΙ αιώνα. Από τους βασιλιάδες των θαλασσών στους βασιλιάδες της ξηράς». Μεγάλο ενδιαφέρον προκάλεσε η έκθεση της Γιελένας Μέλνικοβα, γνωστής Ρωσίδας
σκανδιναβολόγου, η οποία έχει μελετήσει την ιστορία της ίδρυσης του αρχαίου ρωσικού κράτους σε συνδυασμό με την προοπτική ανάπτυξης της Ευρώπης. Με
παράκληση του ΡΣ «Η Φωνή της Ρωσίας» η Γιελένα Μέλνικοβα συνόψισε τις απόψεις της για αυτό το θέμα.

- Η Διάσκεψη στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Ιστορίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών ήταν αφιερωμένη σε μία νέα πτυχή του παλαιού θέματος – στην ίδρυση του αρχαίου ρωσικού κράτους. Το θέμα αυτό συζητείται για αρκετούς αιώνες και έχει επιβαρυνθεί 
σε μεγάλο βαθμό από διάφορους πολιτικούς εθνικούς και άλλους παράγοντες. Γίνεται λόγος για το λεγόμενο «νορμανδικό» πρόβλημα. Οι οπαδοί μιάς εκδοχής μεγαλοποιούν τον ρόλο των Σκανδιναβών στην ίδρυση του αρχαίου ρωσικού κράτους, ενώ οι αντίπαλοί τους απορρίπτουν την παρουσία των Σκανδιναβών στην Ανατολική Ευρώπη στον VIII-X αιώνα, δηλαδή στην περίοδο της διαμόρφωσης του αρχαίου ρωσικού κράτους. Τώρα η διεθνής κοινότητα των ιστορικών, συμπεριλαμβανομένων και των επιστημόνων της Ρωσίας, συμφωνούν ότι οι Σκανδιναβοί βρίσκονταν στην Ανατολική Ευρώπη και ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ίδρυση του ρωσικού κράτους. Η άρχουσα ελίτ του αρχαίου ρωσικού κράτους - ο πρίγκιπας και το στενό περιβάλλον της - στον ΙX-X αιώνα ήταν σκανδιναβικής καταγωγής. Οι Σκανδιναβοί είχαν αφομοιωθεί σιγά-σιγά σταδιακά στο ανατολικό σλαβικό περιβάλλον και ήδη στον XΙ αιώνα η σκανδιναβική τους καταγωγή δεν εκδηλωνόταν πια. Οι ίδιοι θεωρούσαν ότι είναι Ρώσοι πρίγκιπες, Ρώσοι βογιάροι και Ρώσοι βοεβόδες (ηγεμόνες).

Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο μεγάλος ανατολικός σλαβικός κόσμος, που εκτεινόταν από τη λίμνη Λάντογκα ως το Νόβγκοροντ και πιο πέρα ως τα Ουράλια Όρη στα ανατολικά και ως το Κίεβο στα νότια δεν ήταν ομοιόμορφος. Υπήρχαν εκεί μερικές αναπτυγμένες περιοχές, όπου συντελούνταν εντατικές διαδικασίες οι οποίες οδήγησαν τελικά στην ίδρυση ενός μεγάλου και ενιαίου ρωσικού κράτους στον ΧΙ αιώνα. Ως τις μέρες μας διατηρήθηκαν πολύ λίγες γραπτές πηγές. Υπάρχουν μόνο κάποια αρχαιολογικά ευρήματα. Απ’ αυτή την άποψη μεγάλη σημασία έχει το να συγκριθούν με το πως συντελούνταν παρόμοιες διαδικασίες σε άλλα μέρη της Ευρώπης. Χρειάζεται πρώτ’ απ’ όλα να μελετηθούν οι διαδικασίες που συντελούνταν στην ίδια περίοδο στις σκανδιναβικές χώρες και κάπως νωρίτερα - στην Αγγλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και στις περιοχές των Δυτικών Σλάβων.

Στη Διάσκεψη της Μόσχας δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στις έρευνες των μηχανισμών διαμόρφωσης των κρατών στην Ευρώπη, μαζί και του ρωσικού κράτους. Η Αρχαία Ρως, όπως αποδείχτηκε, ήταν μέρος, μάλιστα, σημαντικό μέρος, της Ευρώπης. Διαφορετικά ο Γάλλος βασιλιάς δεν θα είχε παντρευτεί ποτέ τη Ρωσίδα πριγκίπισσα και μία αδελφή της δεν θα ήταν παντρεμένη με τον βασιλιά της Ουγγαρίας, και η άλλη - με τον βασιλιά της Νορβηγίας. Ένας αδελφός της ήταν παντρεμένος με την Δανέζα και ο άλλος – με τη Βυζαντινή πριγκίπισσα. Όλοι τους ήταν παιδιά του Ρώσου Πρίγκιπα Γιαροσλάβ. Έτσι, λοιπόν, είχε συγγενικές σχέσεις με όλες τις βασιλικές δυναστείες της Ευρώπης. Εξάλλου, οι δυναστικοί γάμοι δεν συνάπτονταν από αγάπη. Ήταν πολιτικές συμμαχίες. Απ’ αυτή την άποψη φαίνονται απλώς γελοίες οι βεβαιώσεις ότι η αρχαία Ρωσία δήθεν ζούσε και αναπτυσσόταν σε απομόνωση! Απομένει μόνο να προστεθεί ότι όλα αυτά τα γεγονότα είναι από την ιστορία της Ρωσίας του πρώτου μισού του XI αιώνα, όταν η χώρα των Ρως έγινε πια πολύ ισχυρό κράτος.